چگونه فرزند دار شویم و چگونه تربیت کنیم

چکیده:
 

آنچه که در این تحقیق، محقق به دنبال آن است؛ بر طرف کردن نگرانی و اضطراب پدر و مادران عزیز است چون یکی از دقدقه های پدر و مادران عزیز ما فرزندان آن‌هاست که هدف زندگی آن‌ها و تشکیل دادن خانواده و رسیدن به این هدف بزرگ می‌دانند که بتوانند از این دنیای عرفانی آذوقه ای برای آخرت خود ذخیره کنند و با استفاده از فرزند خود، بعد از مردن هم خیراتی به آن‌ها برسد. اما یک اضطراب بزرگی دارند و آن اینکه اگر خداوند به آن‌ها فرزندی نداد چه کنند؟ یا اگر فرزندی به آن‌ها داد، چگونه آن را تربیت کنند؟ محقق در این نوشتار راهکارها و تدابیر لازم را با استفاده از آیات و روایات برای بر طرف کردن نگرانی پدران و مادران بیان نموده است که انشاالله مورد استفاده شما عزیزان نیز قرار بگیرد.
کلید واژه: فرزندان، دعا، تربیت جنسی، عفت جنسی، روش

مقدمه
 

یکی از نگرانی‌های پدر و مادرها این می‌باشد که آن‌ها از این نعمت الهی بی نصیب هستند و این نگرانی آن‌ها باعث پیامدهای بسیار بزرگی در وجود آن‌ها و در جامعه ایجاد می‌کند. بعضی از آن‌ها با معظل طلاق رو به رو می‌شوند و یا دعواهایی خانوادگی که باعث کم رنگ شدن محبت بین آنها می‌شود بعضی باید یک زن دیگر در زندگی خود روبرو شوند که شاید آن زن دوم بتواند فرزندی برای این شوهر بیاورد، بعضی به توافق می‌رسند که از پرورشگاه بچه بیاورند و بزرگ کنند و بعضی به کار خطرناک بزرگی دست می‌زنند که علاوه بر نابود کردن خود و خانواده خود اثرات منفی بسیار زیادی در جامعه دارد و باعث رواج خرافاتی در جامعه و بدعت‌هایی در دین می‌شود و آن رجوع به افرادی سودجو و منفعت طلب است که با تفکرات و عقاید این مردم بی گناه بازی می‌کند دو آن‌ها را ملعبه و بازیچه خود قرار می‌دهند این افراد خود را فالگیر، دعا نویس و مشکل گشای مردم معرفی می‌کنند و باعث ناهنجاری‌های بزرگی در جامعه می‌شوند. پس از طرح و بیان نگرانی خانواده‌هایی که فرزند ندارند ما به راه حل‌هایی برای این مشگل می‌پردازیم تا اول دیدگاه دین و اسلام و قرآن را راجع به این مشگل بفهمیم و بعدا یک تصمیم قطعی برای زندگی خود بگیریم.
پس کسانی که فرزند ندارند چند کار باید انجام دهند:
1- دعا کنند که دعا برای جمیع حوائج و مطالب اثر دارد به خصوص برای کسی که فرزند می‌خواهد چند دعای مجرب در اخبار رسیده از جمله در انوار نعمانیه و بحار روایت شده روای می‌گوید: «عرض کردم خدمت حضرت صادق(ع) خانواده من منقرض شدند یعنی همه مردند و من هم فرزند ندارم فرمود: سر به سجده بگذار و بگو: «رَبَّ هَب لِی مِن لَدُّنکَ ذُریهً طَیبَهً إنَّکَ سَمیعُ الدُّعآء(1)؛ پروردگارا! از جانب خود فرزندی پاک عطایم کن که تو شنوای دعایی»
در وافی از کافی نقل کرده شخصی خدمت حضرت صادق(ع) عرض کرد من فرزند ندارم حضرت فرمود: در وقت سحر صد مرتبه استغفار کن و اگر فراموش کردی روز قضایش را به جا بیاور. در حدیث دیگر در بحار و انوار از حضرت امام باقر (ع) روایت کرده که فرمود: برای طلب فرزند صبح و شام 70 مرتبه بگو سبحان الله و 10 مرتبه استغفار کن، باز 9 مرتبه سبحان الله بگو و 1 مرتبه استغفار کن. جماعتی انجام دادند و صاحب فرزند شدند.
2- در خانه اذان گفتن است
3- خوردن آب است. در بحار، ج66، ص477، روایت1 بیان می‌فرمایند که اگر کسی عقیم باشد بچه دار می‌شود.
4- نیت کند اگر خدا فرزندی به او داد نام او را علی بگذارد خداوند به او پسر روزی می‌کند.
5- زیارت حضرا سید الشهداء رفتن. همین که خبر شهادت حضرت به شهرها رسید صد هزار زن عقیم بودند و نمی‌زاییدند آمدند به زیارت آن حضرت و همه فرزند دار شدند.(3)
6- ذکر های نافع:
الف) زن و شوهر هر دو روزه بگیرند و وقت افطار غسل کنند و سوره مزمل را به آبی بخوانند و هر دو از این آب بیاشامند صاحب فرزند می‌شوند.(4)
ب) حمد و فلق و ناس را با تربت سید الشهداء(ع) در ظرفی تمییز بنویسند و سپس آن را با آب بشویند و زن و مرد از آن بخورند، زن اولاد پسر حامله می‌شود.(5)
ج) امام رضا(ع) فرمود: اگر زنی طالب فرزند باشد و 7روز روزه بگیرد و در وقت افطار اسم «المصور» را 21 مرتبه بخواند از آن افطار کند خدا به او فرزند می‌دهد.(6)
د) آیه 1 سوره نساء را در نیمه شب جمعه آن را با زعفران بر قطعه ای حلوا بنویسد (طوری که کسی نبیند) پس از آن بخور و با زن خود همبستر شود اگر 3 شب جمعه به این دستور عمل کند فرزند نصیبش می‌شود.(7)
ه) بعد از نماز جمعه در چهل جمعه اسم «الاول» را بخواند فرزند دار می‌شود.(8)
و) آیه 31 سوره رعد را به حروف مقطعه بنویسد و بر پهلوی زن ببندند حامله می‌شود و به 900زن دادند و حامله شدند. آیه «وَ لَو أنَّ قُرآناً سُیِّرَت بِه الجِبالُ او قُطِعَتِ بِهِ الأرضُ أوکُلِّمَ بِهِ المَوتی بَل اللهِ الأمرُ جمیعاً...» [و اگر قرآنی بود که کوه‌ها بدان تکه تکه می‌گردید یا مردگان با آن سخن می‌آمدند (باز ایمان نمی‌آوردند) بلکه رشته همه کارها دست خداست....](9) همچنین در حیله المتقین آمده: بر نگین فیروزه آیه «رَبِّ لا تَزرنی فرداً و أنتَ خیرُ الوارثین» را نقش کند و در نیمه شب با طهارت و خلوص نیت آیه را بخوان و اول و آخرش 11 مرتبه صلوات بفرتد تا 40 روز این عمل را انجام دهد اگر خواست خدا باشد حامله می‌شود. همین آیه را 70 مرتبه کسی بخواند البته تا آخر آیه هرر چه از مال و فرزند بخواهد خدا به او می‌دهد.(10) با بیان این راه حل‌ها اگر کسی انجام داد و صاحب فرزند نشد باید بداند به صلح و مصلحت او نیست و توکل به خداوند کند که انشا الله هر وقت خدا صلاح دید به او فرزندی عطا فرماید. خداوند در قرآن می‌فرماید: «للهِ مُلکٌُ السَمواتِ الارض یَخلُقُ ما یشاءُ یَهَبُ لِمَن یشآءُ إنثاً و یَعَبُ لِمَن یشآءُ الذُکورُ» «أَو یَزَِجُهُم ذکراناً و إنثاً و یَجعَلُ من یشآءُ عقیماً إنهُ علیمٌ قَدیرٌ»؛(11)«خداست تنها مالک زمین و آسمان‌ها و هرچه بخواند می‌آفریند و به هر که بخواهد فرزند اناث و به هر که بخواهد فرزند ذکور (پسر) عطا می‌کند» « یا در یک رحم دو فرزند پسر و دختر قرار می‌دهد و هر که را خواهد عقیم می‌گرداند که او دانا و (به هر چیز که بخواهد) توانا است». طبق این آیه قرآن مشکل عده ای از پدر و مادرها را که آن عقیم بودن و نداشتن فرزند بود با بیان حل مشکل بیان کردیم اما هم اکنون به مشکل عده ای دیگر از خانواده‌ها می‌پردازیم و آن اینکه این خانواده‌ها فرزند دارند ولی نگران و نکوهش دارند که چرا فرزند آن‌ها دختر است و برای اینکه فرزند آن‌ها پسر نشده خود و خانواده خود نگرانی و ناراحتی‌هایی ایجاد می‌کنند که گاهی این بد اخلاقی‌ها منجر به جدا شدن زن و شوهر از یکدیگر می‌شود و ما در اینجا نظر اسلام و ائمه (ع) را بیان می‌کنیم تا آن‌ها خود قضاوت کنند. خداوند می‌فرماید: «وَ إذا بَشِّرَ أَحَدُهُم بِالأنثِ خَلَّلَ وَجهُهُ مُسوَداً وَهُوَ کَفلیمُ» یَتَوارَی مِن القَومِ مِن سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَیُمسِکُهُ عَلَی هُونٍ أَم یَدُسُهُ فِی الترابِ أَلاساءَ ما یَحکُمون»(12)«و هر گاه یکی از زنان را به دختر مژده آورند، چهره‌اش سیاه می‌گردد، در حالی که خشم (و اندوه) خود را فرو می‌خورد» «از بدی آنچه بدو بشارت داده شده، از قبیله (خود) روی می‌پوشاند آیا او را با خواری نگاه دارد، یا در خاک پنهانش کند؟ و چه بد داروری می‌کنند؟» امام صادق(ع) به مردی که از به دنیا آمدن دختری برای خود ناراحت بود :- به من بگو ایا اگر خداوند تبارک و تعالی به تو وحی می‌کرد که «من برایت انتخاب کنم، یا خودت انتخاب می‌کنی» چه می‌گفتی؟ عرض کرد: ی گفتم پروردگارا تو برایم انتخاب کن حضرت فرمود: حالا هم خدا برای تو انتخاب کرده است.»(13) پیامبر (ص): از مبارکی زن اسن است که فرزند نخست او، دختر باشد.(14) امام صادق(ع): پسرها نعمت اند و دخترها نیکی. خداوند از نعمت‌ها سوال می‌کند و بر نیکی‌ها پاداش می‌دهد.(15) پیامبر (ص): دختران، دلسوز و مددکار و بارکت اند هر کس یک فرزند دختر داشته باشد خداوند، ان را پوششی از آتش (دوزخ) قرار می‌دهد و هر کس دو دختر داشته باشد به خاطر انان وارد بهشت می‌شود و هر کس سه دختر و یا مانند آن خواهر داشته باشد جهاد و صدقه (ی استحبابی) از او برداشته می‌شود.(16)
پیامبر خدا(ص) دختران را ناخوش ندارید؛ چرا که آنان همدمانی گران بها هستند.(17) نقل می‌کنند یحیی بن زکریا، فرزندی در راه داشت. از این رو به امام هادی(ع) نوشت: من، فرزندی در راه دارم از خدا بخواه که پسری روزی‌ام کند. امام در پاسخ وی نوشت: «چه بسا دختری که از پسر بهتر باشد.» و برای او دختر زاده شد.(18) این بحث را با 2 حدیث آموزنده به پدران و مادران به پایان می‌برم؛ در حدیثی وارد شده که هرگاه زن یکی از شما حامله شد دست او را بگیرد و رو به قبله کند نزدیک ماه چهارم و بگوید «اللهم إنی سمَّیتهُ محمداً» یعنی خداوندا اسم او را محمد گذاشتم پس خداوند به او پسر عطا می‌کند و اگر اسمش را گرداند و عوض کرد خدا فرزند را از او می‌گیرد.(19) در حدیثی دیگر امام رضا(ع) فرمودند: کسی که از برایش حملی باشد پس نیت کند که او را علی نام گذارد، پسر برایش متولد می‌شود، یعنی این خاصیت در اسم علی است بعد فرمودند و محمد علی و علی محمد یکی می‌باشند(20) تا اینجای بحث شاید یک مقدمه ای بود که دید خوانندگان را نسبت به مباحث آشنا تر کنیم و بتوانیم وارد بحث اصلی بشویم چون این بحث به تحقیق دقدقه ی تمام افراد و وصول به آن هدف نهایی آفرینش و خلقت انسان می‌باشد. فرزند شایسته خواسته طبیعی و فطری همه انسان‌ها می‌باشد و همه آرزو دارند که فرزندی سالم و صحیح داشته باشند، فرزندانی که روشنی بخش دیده و شادی بخش جان آن‌ها باشند. حتی انسانهای ناشایسته نیز دوست دارند که فرزند آن‌ها خوب و شایسته باشد در روایت داریم که پیامبر(ص) فرمودند از سعادت مرد، داشتن فرزند شایسته است.(21) امیر المونین (ع) فرمودند: سخت‌ترین مصیبت‌ها، ناشایستی نسل است.(22) اما کسانی که در مکتب قرآن پرورش یافته‌اند و نه تنها می‌خواهند فرزندانشان خوب و شایسته باشند بلکه می‌خواهند فرزندان آن‌ها در کنار خانواده، پیشوا و سرمشق انسان‌های شایسته شوند انان در مقام نیایش به خدای مهربان چنین می‌گویند: « رَبَّنا هَب لَنَا أزوَاجِ«ا و ذُریتَّنا قُرَّهَ أَعینٍ وَ أجعَلنا للمتقینَ إماماً»؛ «پروردگارا! به ما همسران و فرزدانمان، آن ده که مایه روشنی چشمان ما باشد. ما را پیشوای پرهیزگاران گردان».(23) حالا بحث ما این است چگونه می‌توان به این آرزوی بلند، دست یافت و زمینه اجابت این دعا را در مورد فرزندان فراهم ساخت؟ برای جواب به این سوال باید به قرآن عترت و رهنمودهای اسلام مراجعه کنیم. ببینیم دین مبین اسلام که جامع همه ادیان است برای تربیت اصلح فرزندان چه برنامه ای ایفا می‌کند.
اگر به آیات شریفه قرآن توجه شود به 2 نوع تربیت اشاره شده است:

1- تربیت به طور عام
 

از وظایف انبیاء و پیامبران الهی شمرده شده استف در سوره مبارکه جمعه می‌خوانیم: «هُوَ الذی بَعَثَ فِی الأُمیینَ رسولاً منهُم یَتلوا عَلَیهم آیاتِهِ و یُزکیهِ» وَ یُعلِّمُهُم الکِتابَ و الحکمهَ و إِن کانوا مِن قَبلُ لَفی صلالٍ مبینٍ»(24)«او خدایی است که از میان اعراب امی، پیغمبری بزرگی را از همان مردم برانگیخت تا بر آنان آیات وحی خدا را تلاوت کند و آن‌ها را از لوث جهل و اخلاق زشت پاک سازد و شریعت و احکام کتاب اسمانی و حکمت الهی بیاموزد با آن که پیش از این، همه در ورطه جهالت و گمراهی بودند». وظیفه و رسالت انبیاء در این دو مهم خلاصه می‌شود: علم و تزکیه؛ که هر دو یک مطلب یعنی تربیت جامعه انسان است که انبیاء نیز برای تحقق این هدف بزرگ مبعوث شده‌اند. در ایات دیگر آمده : «إنا هَدَیناهُ السبیلَ إما شاکراً و إما کَفُوراً»(25)« ما رراه را به انسان نشان دادیم، خواه شاکر باشد یا ناسپاس». خداوند به وسیله انبیاء راه را به انسان‌ها نشان داده است و به این طریق وظیفه تربیتی خود را در قبال بندگانش به طور کامل ادا فرموده است. «قَدّ تَبیَّنَ الرُشدُ مِن الغَیّ»(26)؛ به وسیله انبیاء- راه صحیح و راه گمراهی و خطا برای انسان تبیین شده است» اساساً چیزی جز تربیت را نمی‌توانیم انگیسزه و حکمت ارسال رسل و بعثت انبیاء معرفی کنیم:

2- تربیت به طور خاص
 

تربیت فرزند به طور خاص در روایات تصریح شده است: رسول اکرم(ص) فرمودند: « هر کدام از شما نگهبان و سرپرست و نسبت به زیر دستان خود مسوول هستید. حاکم بر رعیت و مردم، نسبت به مردم مسئولیت دارد. مردم در خانه نسبت به اهل خانه‌اش مسئولیت دارد و زن خانه نسبت به اهل خانه و فرزندش مسولیت دارد؛ همه نسبت به افراد تحت فرمان خود مسوولیم»(27) همچنین پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «حضرت به برخی از اطفال می‌نگریستند و می‌فرمودند: وای بر فرزندان آخر الزمان از ناحیه پدرشان! – چون ان زمان نزد مردم، مساله شرک مهم بود – سوال کردند: یا رسول الله! آیا این تاثر شما به خاطر شرک پدران آن‌ها است؟ حضرت فرمودند: پدران و مادران ایشان مومن هستند، منتها از پدرانی که هیچ اهمیتی به سرنوشت فرزندانشان نمی‌دهند و هیچ یک از واجبات زندگی و آنچه را که فردا فرزندانشان در اجتماع با آن‌ها سر و کار دارند و به آن‌ها نیازمندند به آنها نمی‌آموزند و فقط چیزهای ساده بسیطی از امور عادی و دنیوی را به آن‌ها یاد می‌دهند و فرزندانشان را رها می‌کنند، بیزارم و آن‌ها هم از من بیزارند»(28) همچنین از رسول اکرم(ص) نقل شده است که حضرت فرمودند: «لَأَن یُودَّبَ إَحدُکُ» وُلدَهُ خَیرُ لَهُ مِن أَن یتصدقَ صاعٍ کلَّ یومٍ»؛« اگر شما فرزنداتان را ادب کنید بهتر از این است که هر روز مقدار قابل توجهی صدقه بدهید».(29) با اینکه در شرع اسلام رسیدگی به فقرا و دستگیری از مردم نیازمند بسیار توصیه شده است اما پیامبر در این حدیث می‌فرمایند که اهمیت رسیدگی به امر فرزند و اهتمام به تربیت او بیشتر از این است که شما با تلاش فراوان مالی را به دست آورید و آن را بین فقرا تقسیم کنید. دو روایت داریم که امیرالمومنین فرمودند: « هیچ هدیه ای از طرف پدر برای فرزند ارزشمند تر از ادب نیست.»(30) همچنین آقا فرمودند: «هیچ ارثی برای فرزند گران قیمت‌تر از ادب و تربیت نیست».(31) در روایتی امام صادق(ع) می‌فرمایند: « سه حق برای فرزند بر پدر واجب است: اول اینکه چگونه مادری را برای فرزند خود اختیار کند؛ دوم اینکه نام نیک بر او بگذارد و سوم این که تا آنجا که توان دارد در تربیت فرزند و ادب او بکوشد» (32) همچنین امام صادق(ع) فرمودند: «بهترین میراث پدران برای فرزندان ادب است نه مال. اگر مطمئن هستی که دو روز از عمر تو بیشتر باقی نمانده است یک روزش را برای فراگیری اداب قرار بده تا روز دیگر که روز مرگ تو است از آموخته‌هایت استفاده کنی».(33) پی اهمیت تربیت امری قطعی است که همه مکاتب درباره آن سخن گفته‌اند و اهتمام داشته‌اند اما هیچ یک از مکاتب جدیت و اهتمام شرع مقدس اسلام را نداشته‌اند.
پس اسلام درباره فرزند به 3 مطلب تاکید و راهنمایی قابل توجهی نموده است:
1.لزوم تربیت وآموزش فرزند
2.راه و رسم نربیت وآموزش و شیوه های تربیت فرزند
3.مصادیق و مواردی که از آداب نیکو و احسن است.

نکته اول :
 

والدین باید توجه داشته باشند که فرزندان آن‌ها برای

 

نسل آینده تربیت می‌شوند
یعنی آن‌ها را برای زمان و مکان دیگری آماده کنند نه برای این زمان و این مکان وقتی در مکان آینده قرار می‌گیرند نفهمند چه کاری باید انجام دهند.امیر المومنین(ع) فرمودند: [فرزندانتان را با اخلاق و آداب خود تربیت نکنید؛ زیرا برای زندگی در زمانی غیر از زمان شما خلق شده‌اند.](34) فهم کلام امیرالمومنین (ع) مستلزم این است که به معنی و مفهوم کلمه اخلاق توجه شود اخلاق به معنای وسیعش علاوه بر شمول یجایا و کرامت‌های اخلاقی و اصولی غیر قابل تغییر انسانی، آداب و سنن و التزام به عرضیات حاکم بر هر زمان و مکان را نیز شامل می‌شود. آموزش و تعلیم و تربیت زیبایی‌ها و کرامت‌های اخلاقی مثل صداقت، راستگویی، وفاداری و پایبندی به قول و قرار و مواعید و عادت‌هایی مثل تواضع، فروتنی و بسیاری از زیبایی‌های دیگر اخلاق انسانی، از اصولی است که غیر قابل تغییر است و آموزش آنها به فرزندان یک ضرورت است؛ چرا که این اصول، امری نیستند که در گذر زمان و یا تغییر مکان، دستخوش تغییر و تحول شوند دروغ برای همیشه و در هر نسل، زمان و مکان و برای هر کسی زشت است و صداقت در هر زمان و مکان پسندیده است.

نکته دوم:
 

توجه روایات به ورزش، رشد علمی فرزندان، نظارت بر تعلیم و تعلم فرزندان،
اما در مورد ورزش: از کلمات معصومین (ع) تربیت جنبه های جسمانی فرزندان هم مورد عنایت واقع شده است. در روایتی از رسول اکرم(ص) نصل شده که حضرت فرمودند: علاوه بر آموزش علم، به او شناگری و تیر اندازی بیاموزید البته ورزش‌های متعارف و متداول در هر زمان مختلف است ولی تاکید به مساله آموزش شنا و تیر اندازی، دقت مضاعفی به این نکته دارد که آموزش‌های لازم را برای رویارویی با دشمنان که یقینا همیشه در کمین جوامع اسلامی هستند به فرزندان بیاموزیم، به خصوص شنا که صرف نظر از کارآیی آن در دفاع، حفاظت و نگهبانی از حریم کشور، ورزشی است که موجب تقویت جسمانی و قوای بشری است.
در مورد رشد علم فرزندان: تلاش والدین برای آموزش و یادگیری فرزند اهتمام آن‌ها برای زمینه سازی ورود فرزندان به همین مدارس ابتدایی و راهنمایی و متوسطه منحصر نیست مراد از آن تعلیم کتابت و آموزش علوم و دانش‌های عمیق و مورد نیاز جوامع انسانی است و والدین موظفند فرزند را در فهم کلام وحی و معارف دین یاری کنند. پدر و مادر الزاما باید به مسیر تعلیم فرزند نظارت کافی داشته باشند نه این که تصور کنند به تأمین هزینه های تحصیل وی، وظیفه خود را ادا کرده‌اند صیانت از اعتقادات فرزند هم یک وظیفه است که یقینا از همه وظایف گذشته مهم‌تر است.
اما نظارت بر تعلیم و تعلم فرزندان: امام صادق:[ فرزندانتان را با بیان احادث و سخنان ما دریابید، قبل از این که مرحبه –نا اهلان و گمراهان- آن‌ها را فریب دهند.](35) مرحبه که ساخته دستگاه بنی امیه و توطئه‌ها و تمهیدات معاویه و عمروعاص بود، گروهی بودن که مبنای فکریشان از این مساله نشأت می‌گرفت که پایبند های عملی و فعلی به دین را باید الغا کرد. می‌گفتند لازم نیست که مسلمانان خود را به انجام اعمال و فرائض مقید کنند همین که در دل، انسان مومن و معتقد باشد کافی است. در این باره امام صادق(ع) می‌فرمایند: [کسی که می‌گوید ایمان همان گفتار زبانی یا اعتقاد قلبی است و نیاز به اعمال جواحی ندارد، ملعون است](36) وقتی که حضرت از وجود این تفکر در جوامع اسلامی احساس خطر می‌کند، پدران و مادران مسلمان را تنبیه می‌دهد که فرزندانتان را با احادیث ما در یابید در هر نظام و شرایطی، خطر حضور افراد گمراه و گمراه کننده وجود دارد. برای فرزندان نسبت به استادان آن‌ها از نظر فکری اهمیت بدهیم به مجالسی که در آن‌ها شرکت می‌کنند و همچنین به دوستان آنان توجه داشته باشیم تا انشاالله اعتقادا خالصی که در منزل به فرزند می‌آموزیم بتوانیم سلامت را به آن‌ها نظارت دقیق تضمین کنیم. قبل از اینکه منحرفان، به فرزندان ما را به وادی ضلالت و انحرافات بکشند، ما به آموزش فرزندان مبادرت نماییم و آن‌ها را از گزند انحرافات مصونیت بخشیم. اگر ما والدین از آغاز به آموزش فرزندان و یاد دادن علوم دینی با محتوای غنی اهتمام داشته باشیم، در مقابل منحرفان و اهل باطل تزلزلی نخواهد داست و تسلیم نخواهند شد، چرا که قدرت در مقابل اندیشه‌ها و افکار انحرافی آنا را از قبل پیدا کرده‌اند. امام علی(ع) در نهج البلاغه(37) در این زمینه سفارشاتی را به فرزندشان امام حسن(ع) می‌نمایند که در اصل این سفارشات به همه فرزندان است چون امام حسن(ع) دارای مقام عصمت می‌باشند و معلم به تعلیمات الهی. ما این سفارشات را به صورت تیتر وار بیان می‌کنیم و خوانندگان را ارجاع می‌دهیم به منبع ذکر شده. 1- سفارش به تقوا و توجه به آخرت 2- مطالعه در تاریخ گذشتگان 3- آثار آگاهی از تاریخ گذشتگان – معیار دوستی و دوست داشتن 5- پرهیز از عجب و هتک حرمت.

نکته سوم :
 

کودکی کردن با کودک و بازی با او
پیامبر(ص) فرمودند: [بازی گوشی( شیطنت) بچه در کودکی مایه فزونی خرد او در بزرگی است.](38) همچنین پیامبر(ص) فرمودند: [نزد هر کس کودکی هست، باید با او کودکی کند.](39) مهم‌ترین افراد برای کودک والدین هستند، بازی کردن آن‌ها با کودک موجب تکریم کودک و بالا رفتن عزت نفس او گشته احساس خود ارزشمندی و راکن نفس را برای وی به وجود می‌آورد. همچنین رابطه کودک با والدین را تحکیم می‌کند و در گرم شدن و صمیمی شدن رابطه (که از ضرورت‌های رابطه مطلوب میان والدین و کودک است.) نقش اساسی دارد.خرید اسباب بازی‌های گوناگون، پیشرفته و گران قیمت موجب احساس رضایت کودک از رابطه‌اش با والدین نمی‌شود. او مایل است که والدیت، او دنیای او را درک کنند و همراه او باشند.
پس دو مطلب در آموزه های دین وارد شده است:
الف) بازی کردن والدین با کودک (که در سیره پیامبر خدا، بسیار دیده می‌شود.)
ب) والدین باید کودکانه با فرزند خود بازی کنند بازی‌های کودکانه کودک را ارضا می‌کند و شخصیت وی را می‌پروراند و مهارت‌های زندگی را به وی می‌آموزد.

نکته چهارم:
 

دعا و نماز خواندن برای کودکمان
قرآن می‌فرماید: «رَبِّ أَوزِعنی أن أَشکُرَ نعمتکَ ألتی أنعمتَ عَلَی و علی وَلدیَّ وَ أن أَعمَلَ صالحاً ترضَئهُ وَ أصلِح لی فی ذریتی إنی تُبتُ إلیکَ و إنِّی مِن المسلمینَ»(40)« پروردگارا! مرا توفیق بده تا نعمتی را که به من و به پدر و مادرم ارزانی داشته ای، سپاس بگویم و کار شایسته ای انجام دهم که آن را خوش داری، و فرزندانم را برایم شایسته گردان، من به سوی تو باز آمدم و البته از فرمان پذیرانم» پیامبر(ص) فرمودند: [دعای پدر و مادر برای فرزنش، همانند دعای پیامبر برای امتش است.](41) پیامبر (ص) فرمودند: [فرزندانتان را نفرین نکنید، مبادا با لجاجت از جانب خدا همراه شود.](42) و دعاهای دیگر که امام سجاد(ع) برای فرزندان خود دعا نموده‌اند و شما را ارجاء می‌دهیم به کتاب ایشان (43) مراجعه نمایید.
اما نماز پدر برای فرزند: این نماز را بسیاری از مراجع بزرگ تقلید برای اصلاح فرزندان توصیه فرموده‌اند و نقل شده که بهتر است مادر هم این نماز را بخواند.
این نماز 4 رکعت است: در رکعت اول بار سوره حمد و 10 مرتبه این آیه شریفه را بخواند: «رَبَّنا وَ أجعلنا مُسلمینِ لَکَ وَ مِن ذریتنا اُمهً مُسلمَهً لَکَ وَ أَرنا مَناسِکنا وتُب علینا إنکَ أنتَ التوابُ الرحیمُ»(135)«پروردگارا! ما را تسلیم (فرمان) خود قرار ده، و از نسل ما امتی فرمان بردار خود (پدید آور) و آداب دینی ما را به ما نشان ده، و بر ما ببخشای که تویی که توبه پذیر مهربان»
در رکعت دوم یک بار سوره حمد و ده بار آیه شریفه : «رَبّ اجعَلنِی مُقیمَ الصلوهِ وَ مِن ذریتیی رَبَّنا و تَقَبَّل دُعآءِ ربَّنا أغفرلی و لوالدی وَ للمومنینَ یومَ یقومُ الحسابُ»(44) «پروردگارا! مرا برپا دارنده نماز قرار ده، و از فرزندان من نیز پروردگارا!ز و دعای مرا بپذیر پرودگارا! روزی که حساب بر پا می‌شود، بر من و پدر ومادرم و بر مومنین ببخشای» در رکعت سوم، یک حمد و ده مرتبه آیه شریفه: «ربنا هَب لَنا مِن أزواجنا و ذُریتنا قُرَّهَ اُعین و أجعلنا للمتقینَ اماما»(45)«پروردگارا! به ما از همسران و فرزندانمان آن ده که مایه روشنی چشمان (ما) باشد و ما را پیشوای پرهیزگاران گردان» در رکعت چهارم، یک بار سوره حمد و ده بار این آیه شریفه را بخواند : «رَبِّ أَوزعنی أن أشکرَ نعتکَ ألتی أنعمتَ عَۀَیَّ و علی وَلدی و أَن أعملَ صالحاً ترضَه و أصلِح فِی دریتی إنی تُبتُ إلیکَ وانی مِنَ المسلمینِ»(46) آنگاه پس از سلام رکعت چهارم، دو بار این آیه شریفه را بخواند: « ربنا هَب لَنا مِن أزواجنا و ذُریتنا قُرَّهَ اُعین و أجعلنا للمتقینَ اماما»(47)« پروردگارا! به ما از همسران و فرزندانمان آن ده که مایه روشنی چشمان (ما) باشد و ما را پیشوای پرهیزگاران گردان»
آخرین و مهم‌ترین نکته- تربیت جنسی و تدبیرهای لازم برای عفت جنسی-
الف) جداسازی بستر: پیامبر فرمودند: [بستر های پسر و پسر، پسر و دختر، و دختر و دختر را از ده سالگی از هم جدا کنید.](48)
ب) پرهیز از نگاه به شرمگاه کودک از نگاه به شرمگاه دیگران
امام باقر(ع): امام زین العابدین (ع) همواره وقتی هنگام زایمان زن فرا می‌رسید، می‌فرمود: «زنانی را که در اتاق هستند، بیرون کنید تا نخستین نگاه زنان، نگاه به عورت نباشد.](49)

نهی از تماس مادر با دخترش
 

امام علی(ع) فرمودند: [تماس(بدنی) زن با دخترش، وقتی به شش سالگی رسید، بخشی از زنا است.](50)
د)حد جواز بوسیدن دختر و پسر
پیامبر خدا(ص) فرمودند: [چون دختر شش ساله شد، او را مبوس و پسر نیز چون از هفت سالگی گذشت، زن او را نبوسد.](51)
ه) یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لِیَسْتَْذِنکُمُ الَّذِینَ مَلَکَتْ أَیْمَانُکمُ‌ْ وَ الَّذِینَ لَمْ یَبْلُغُواْ الحُْلُمَ مِنکمُ‌ْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ مِّن قَبْلِ صَلَوةِ الْفَجْرِ وَ حِینَ تَضَعُونَ ثِیَابَکُم مِّنَ الظَّهِیرَةِ وَ مِن بَعْدِ صَلَوةِ الْعِشَاءِ ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَّکُمْ لَیْسَ عَلَیْکمُ‌ْ وَ لَا عَلَیْهِمْ جُنَاحُ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَیْکمُ بَعْضُکُمْ عَلیَ بَعْضٍ کَذَالِکَ یُبَینِ‌ُّ اللَّهُ لَکُمُ الاَْیَاتِ وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ*وَ إِذَا بَلَغَ الْأَطْفَلُ مِنکُمُ الْحُلُمَ فَلْیَسْتَْذِنُواْ کَمَا اسْتَْذَنَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ کَذَالِکَ یُبَینِ‌ُّ اللَّهُ لَکُمْ ءَایَتِهِ وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ(52)« ای کسانی که ایمان آوردید! هر آینه باید کسانی که مالکشان هستید کسانی که از شما، که به بلوغ نرسیده‌اند، در سه هنام از شما اجازه بگیرند: پیش از نماز بامداد و هنگامی که (در نیم روز) لباستان را ز از تن برمی گیرید، و پس از نماز شامگاه که در سه هنگام برهنگی شماست. پس از این‌ها، نه بر شما و نه بر آنان گناهی نست، (چراکه) پیرامون شما در حرکت اند و با یکدیگر، در رفت و آمد هستید خداوند، این چنین آیات را برای شما روشن می‌کند، و خداوند، دانا و حکیم است و آن گاه که کودکانتان به بلوغ رسیدند، باید از شما اجازه بگیرند، همان گونه که کسانی که پیش از آنان بوده‌اند، اجازه می‌گرفتند این چنین، خداوند آیات خود را برای شما روشن می‌کند؛ و خداوند دانا و حکیم است»
و) خطر نگاه کودکان به آمیزش پدر ومادر
پیامبر خدا(ص) فرمودند: [سوگند به کسی که جان به دست اوست، اگر کسی با همسرش در آمیزد و در اتاق کودکی بیدار باشد که آنان را ببیند و سخن گفتن و صدای نفس آنان را بشنود، هر گز رستگار نمی‌شود اگر پسری باشد، مردی زنا کار، و اگر دختر باشد، زنی زناکار می‌گردد.](53)

نتیجه کلی:
 

تمام این بحث‌هایی که بیا شد تنها جزئی کوچک از بیان‌ها و راهکارهای اسلام بود و عزیزان اولا به این مقدار اکتفا نکنند و بدانند که بحث‌های خیلی مهم و جالب دیگری نیز وجود دارد که مات به علت اینکه وقت خوانندگان عزیز را زیاد نگیریم به همین مقدار اکتفا نمودیم ثانیاً، آنچه در این تحقیق مورد نظر محقق بوده این است که پدران و مادران خودشان قضاوت کنند و ببینند همانطور که در اول بحث بیان کردیم؛ چقدر سخت است انسانی فرزند نداشته باشد و چقدر پدران و مادران خودشان را به زحمت می‌اندازند تا خداوند به آن‌ها فرزندی عطا نماید؛ حال با این وجود که خداوند به ما فرزند داده است- چه مقدار برای تربیت فرزندان خود وقت گذاشتیم؟ و چقدر خودمان را در قبال کارهایی که می‌کند مسئول می‌دانیم؟ پس از فرزندان خود آنقدر انتظار داشته باشیم که برای آن‌ها وقت گذاشتیم و آن‌ها را تربیت کرده‌ایم!

پي‌نوشت‌ها:
 

1. آل عمران، آیه 38
2. سوره نوح، آیه 12
3. بحار، ج101، ص75
4. جمال الاسبوع، ص401
5. کنز الفوائد، ص128
6. فقه الرضا(ع)، ص218
7. جواهر مکنونه، حاج ملا مصطفی خویی، ص306
8. چشمه رستگاری، عبد الباسط شهیب زادگان، ص212
9. حلیه المتقین، (علامه مجلسی)
10. منتخب الختوم، ابو سعید هروی، ص76
11. آیات 49- 50 سوره شوری
12. النحل، 58-59
13. میزان الحکمه، ج14، ح 22649، ص7087 به نقل از کافی :6-4-1، ص 6-11
14. الجعفریات، ص99- النوادررللراوندی، ص151، ح220
15. میزان الحکمه، ج14، ح22656، ص7089، از کافی: 6-7-12
16. کنز العمال، ج16، ص454، ح45399
17. مسند ان حنبل، ج6، ص134، ح17378
18. کشف النعمه، ج3، ص175، و بحار الانوار، ج50، ص177
19. اصول کافی، ج6، ص11، روایت3
20. اصول کافی، 6-11-2
21. الکافی، ج6، ص3، ح11، ح 6
22. غرر الحکم، ح2963
23. فرقان، 74
24. جمعه، آیه 2
25. سوره انسان، آیه 3
26. سوره بقره، 256
27. مجموعه ورام، ج1، ص14سیری در رساله حقوق امام سجاد، ج2، ص213
28. مستدرک الوسائل، ج15، ص164، ح17871
29. وسائل الشیعه، ج21، ص471، ح 27628
30. مستدرک الوسائل، ج15ف ص164، ح17872
31. نهج البلاغه، ص193، حکمت 54
32. تحف العقول، ص 322
33. شرح نهج البلاغه ابن ابی حدید، ج20، ص267، ح102
34. کافی: 6-47-5
35. وسایل الشیعه، ج16، ص280، ح21555
36. نهج البلاغه، ص159، نامه 31
37. کنز العمال، ج11، ص91، ح747
38. کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص483، ح4707
39. الاحقاف، 15
40. الفردوس، ج2، ص212، ح3037
41. تاریخ اصبهان، ج2، ص296، الرقم، 1784
42. صحیفه سجادیه، ص105ف ادعاء 25
43. بقره، 138
44. ابراهیم، ایه 40-41
45. فرقان، 74
46. الاحقاف، 15
47. فرقان، 74
48. من لا یحضره الفقیه، ج3، ص436، ح4509
49. کافی، 6-17-1
50. مکارم الاخلاق، ج1، ص479، ح1660
51. مکارم الاخلاق، ج1، ص479، ح1659
52. نور، 58-59
53. کافی، 5-500-2
 

منابع
1.قرآن کریم
2.میزان الحکمه، محمد ری شهری، همراه با ترجمه فارسی، قم: دار الحدیث، چاپ دوم، پاییز 1379
3.تحکیم خانواده، محمد ری شهری، قم: دار الحدیث، چاپ سوم، 1390
4.اذکار نافعه، محمود حسین پور علویه، قم: انتشارات کریمه اهل بیت (ع) چاپ: عترت؛ 1386
5.سیری در رساله حقوق امام سجاد(ع)، سلسله گفتار های آیت الله یثربی، انتشارات فرهنگ آفتاب، چاپ اول، مهر 1382
6. اصول کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، انتشارات مکتب صدوق، بی‌چا، تهران،1381ق.
7. بحارالانوار، مجلسی، محمد باقر ، انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، تهران، 1365ش.
8. تحف العقول عن آل الرسول (ص)، ابن شعبه، حسین بن علی، ترجمه صادق حسن زاده، انتشارات موسسه نشر اسلامی، بی‌چا، قم، 1374ش.
9. نرم افزار جامع الاحادیث